“Waarom vragen jullie eigenlijk om de Waliy? Kan ik ook mijn moeder, broertje of vriendin opgeven?” Sinds onze lancering op 1 oktober 2025 is dit zonder twijfel een van de meest gestelde vragen in onze mailbox. En hoewel elke situatie anders is, zien we bij het doorvragen wel een terugkerend patroon. Veel broeders en zusters vinden het nogal eng of moeilijk om de Waliy (voogd) al in een vroeg stadium te betrekken. Vaak leeft het idee dat dit pas nodig is aan het einde van de kennismaking – wanneer de gesprekken al persoonlijk zijn geworden en er mogelijk al gevoelens zijn ontstaan. Pas dán, zo denkt men, komt het moment om de ‘formele’ goedkeuring te vragen.

Het doel van dit artikel is niet om de motieven te analyseren voor het vermijden of omzeilen van de Waliy, maar om de gewichtige status en rol die de Waliy inneemt te belichten en de verantwoordelijkheid te onderstrepen die wij als matchmakers dragen om dit principe te waarborgen.

Vooropgesteld: de Waliy is geen laatste hindernis in het proces, maar juist hét aanspreekpunt voor de broeder en dé vertegenwoordiger voor de zuster. Door hem vanaf het begin te betrekken, blijft de kennismaking zuiver, transparant en binnen de grenzen die Allah heeft bepaald. Binnen de islam neemt de Waliy een essentiële rol in bij het aangaan van een huwelijk. Zoals bekend is, kan er geen islamitisch huwelijk plaatsvinden zonder de instemming van de Waliy. De Profeet ﷺ zei:

“Er is geen huwelijk, behalve met een Waliy.” ¹

Deze profetische uitspraak is niet slechts een formaliteit, maar een fundament. De Waliy is bedoeld om de belangen van de zuster te behartigen bij een van de belangrijkste keuzes in haar leven. Hij kijkt mee of de huwelijkskandidaat geschikt is op het gebied van geloof, gedrag en levensomstandigheden. Daarmee bewaakt hij niet alleen de waardigheid van de zuster, maar ook de stabiliteit van het huwelijk. Dat dit geen bijzaak is, blijkt ook uit de praktijk van de Profeet ﷺ. Toen Abu Bakr en ʿUmar (moge Allah tevreden met hen zijn) de hand van zijn dochter Fatimah vroegen, zei hij:

“Zij is jong.” ²

Later gaf hij haar wel in het huwelijk aan ʿAli (moge Allah tevreden met hem zijn). Imam as-Sindi licht toe:

“…Het was bekend dat de Profeet ﷺ Fatimah te jong vond voor Abu Bakr en ʿUmar, maar niet voor ʿAli. Hieruit valt op te maken dat leeftijdsverschil belangrijk is en dus in ogenschouw genomen moet worden. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de harmonie binnen het huwelijk.” ³

Naast leeftijd en de eerdergenoemde zaken kan ook rekening worden gehouden met de afkomst, culturele achtergrond of levensstandaard van degene die om de hand komt vragen. Een Waliy brengt levenservaring mee en kan daardoor valkuilen signaleren die voor de zuster niet altijd zichtbaar zijn.

Nu heeft niet iedere zuster vanzelfsprekend toegang tot een Waliy. Vooral bekeerlingen ervaren dit vaak: hun ouders of broers zijn vaak geen moslims, en dus kunnen zij niet optreden als voogd. Een Waliy moet immers zelf moslim zijn. In islamitische landen wordt dit opgelost via een rechter of officiële instantie, maar in Nederland en andere niet-islamitische landen ontbreekt zo’n systeem. Daardoor raken veel bekeerlingen in een moeilijke positie. Dit maakt hen extra kwetsbaar voor misleiding of ongezonde afhankelijkheid. Sommige mannen spelen hierop in door valse beloften te doen, terwijl hun intenties niet zuiver zijn. In landen waar geen islamitische rechter aanwezig is, kan een imam, islamdocent of een andere gezaghebbende, betrouwbare moslim deze taak op zich nemen – iemand die bekend staat als rechtvaardig en integer binnen de gemeenschap. De Profeet ﷺ zei hierover:

"En de sultan (gezagsdrager) is de Waliy voor degene die er geen heeft." ⁴

Om deze reden is Naseeb een samenwerking aangegaan met de Bloeiende Bekeerling. Deze organisatie ondersteunt zusters, en vooral bekeerlingen, bij het vinden van een betrouwbare Waliy. Zo krijgt iedere moslima de bescherming en begeleiding waar zij volgens de islam recht op heeft.

Een andere veelvoorkomende situatie is dat een zuster aangeeft dat haar vader niet geschikt of niet bereid is om als haar Waliy op te treden. Soms wordt dan als alternatief de moeder, een jongere broer of zelfs een goede vriendin aangedragen. Volgens de islamitische richtlijnen kan dit echter niet, en helemaal niet als de vader nog leeft en moslim is. De positie van de Waliy is immers een religieuze verantwoordelijkheid, niet slechts een praktische rol.

Sommige geleerden hebben aangegeven dat een zuster wel in het bijzijn van een van haar mahaarim (meervoud van mahram) met een broeder mag afspreken, aangezien er in dat geval geen sprake is van afzondering. Anderen staat dit ook toe bij de aanwezigheid van de moeder of zus. Toch kiezen wij er bij Naseeb bewust voor om deze deur niet te openen. In de praktijk hebben we gezien dat juist op dit punt vaak gemakzuchtig wordt gehandeld en dat dit in het verleden tot misverstanden en ongewenste situaties heeft geleid.

Bij Naseeb vinden we het belangrijk om de rol en de volgorde van de Waliy, zoals vastgelegd in de Sharia, te respecteren. Tegelijkertijd begrijpen we dat er omstandigheden kunnen zijn waarin een vader zijn rol niet wil of kan vervullen. Uiteraard dient de vader Allah te vrezen en zijn dochter niet onterecht te belemmeren in haar wens om te trouwen. Wanneer er twijfel of onenigheid ontstaat over de geschiktheid van de Waliy, verwijzen wij de zuster altijd door naar mensen van kennis. Wij vragen de zuster dan om haar situatie voor te leggen aan een imam of een betrouwbare student van kennis en hun islamitisch oordeel hierover te vragen. Op basis van dat advies zoeken we vervolgens samen naar een passende, verantwoorde oplossing – één die zowel recht doet aan haar omstandigheden als aan de richtlijnen van onze religie.

Veelgemaakte fouten wanneer de zuster geen Waliy heeft

Hoewel de rol van een Waliy duidelijk is vastgelegd in de islam, worden er in de praktijk soms fouten gemaakt die de essentie ervan ondermijnen:

• De symbolische Waliy: Iemand die enkel op de dag van de nikah aanwezig is, zonder de zuster of de broeder te kennen. Dat is geen voogdij, maar een handtekening.

• Een Waliy die door de aanstaande echtgenoot wordt geregeld: Het komt ook voor dat de broeder zelf een Waliy aandraagt, zoals een vriend of familielid. Dit is ongepast: de Waliy is er om de belangen van de vrouw te beschermen, niet die van de man. In geval van een conflict zou er een duidelijke belangenverstrengeling ontstaan.

• De gedachte dat iedere moslim de Waliy kan zijn: Sommigen denken dat elke willekeurige moslim, zoals een buurman of een toevallige moskeebezoeker, als Waliy kan optreden. In werkelijkheid is er een duidelijke volgorde:

  1. Allereerst de vader, of de zoon volgens de Maliki rechtsschool (zie illustratie).
  2. Vervolgens een ander mannelijk familielid van de vaderskant (volgens een specifieke volgorde).
  3. Indien dit niet mogelijk is: de rechter (qaadi) in een islamitisch land.
  4. Als ook dat niet mogelijk is (zoals in niet-islamitische landen): een vooraanstaand, betrouwbare moslim met een goede reputatie, zoals een imam of leider van een islamitisch centrum.

Een vader ziet zijn dochter als het kostbaarste dat hij bezit. Het is vanzelfsprekend dat hij zorgvuldig kijkt naar wie haar hand vraagt. Door het principe van de Waliy te respecteren, beschermen we niet alleen de waardigheid van de vrouw, maar versterken we ook de basis van een gezond en harmonieus huwelijk. Bij Naseeb houden wij ons daarom strikt aan deze islamitische richtlijn. Voor broeders betekent dit dat zij met respect en openheid het gesprek aangaan met de Waliy. Voor zusters is het een geruststelling dat zij niet alleen staan in deze grote stap.

[1] Overgeleverd door at-Tirmidhi (1108)
[2] Overgeleverd door an-Nasaʾi (3221)
[3] Uitleg Sunan an-Nasaʾi
[4] Overgeleverd door Ibn Majah (1880)